گام ۱ – جمع کردن سنگ ها و سایر ناخالصیها، و از بین بردن پستی و بلندی زمین بایر
زمین ممکن است دارای موانع و عوارضی نظیر سنگ و چوب و زباله های شهری، پستی و بلندی و بقایای گیاهان قبلی باشد وقتی این موانع از بین نرود ، اجرای عملیات شخم در آن مشکل یا غیرممکن خواهد بود. لذا باید قبل از شخم این موانع را رفع نمود. باید سنگ های روی زمین و سایر ناخالصیها مثل چوب، شیشه، قطعات فلزی و لاستیکی و پلاستیکی را جمع آوری و از زمین خارج نمود.
گام ۲ – از بین بردن عوارض زمینى
پستی و بلندی های احتمالی نظیر جوی و پشته ها، مرزکرتها و انهار آبیاری و زهکشی این گونه زمین ها را با لندلور یا گاوآهن رفع نمود. به این منظور ابتدا با کمک گاوآهن برگردان دار خاک پشته را به داخل نهرها برم ىگردانند.، اما اگر ناهمواری ها خیلی بزرگ یا عمیق باشد، عملیات تسطیح با کمک ماشین آلات سنگین نظیر بولدوزر و گریدر انجام م یگیرد. بدین منظور، خاک نقاط بلند برداشته شده (خاک برداری) و به نقاط گود زمین منتقل م یگردد (خاکریزی). در تسطیح زمین های کشاورزی باید به این نکته توجه نمود که خاک افق سطحی یا خاک سطح الارض مهم ترین بخش خاک است. از این رو، باید اول خاک سطحی کنار زده شود و پس از مسطح نمودن زمین، دو مرتبه بر روی زمین پخش گردد. اگر شیب زمین کم باشد عملیات تسطیح با ادواتی نظیر تسطیح کن ها (لندلولرها) انجام میشود.
گام ۳ – مدیریت بقایای محصول سال قبل
امروزه با توجه به ارزش بقایای گیاهی (کاه و کلش) در بهبود خواص فیزیکی خاک، استفاده از آن ها با برگرداندن و دفن بقایای گیاهی توصیه میشود. در حالی که در بعضی مناطق، هنوز این کار با عمل سوزاندن صورت م یگیرد. برای دفن کاه و کلش گندم ابتدا با دیسک آنها را خرد کرده سپس با گاوآهن یا کولتیواتور آنها را با خاک مخلوط می کنند. در حالی که برای دفن کلش های افراشته مثل پنبه، ذرت و آفتابگردان به دلیل خشبی بودن و استحکام آ نها، ابتدا باید با کولتیواتور دوار بقایای این گیاهان را خرد نمود تا بهتر با خاک مخلوط شوند.
گام ۴ – اقدامات ویژه
گاهی خاک ممکن است شور یا ترش باشد و برای اصلاح آنها افزودن گچ، آهک یا آب شوئی لازم باشد. یا اینکه زمین سفت و سخت باشد، نفوذپذیری آن کاهش یافته باشد و برای اصلاح آنها افزودن مواد آلی (کودهای آلی) یا اجرای زیرشکن لازم است که تمام این اقدامات حداقل ۶- ۴ ماه قبل از شخم باید صورت گیرد.
